Emoties: Hechten - Omarmen - Vermijden? 

 

Basisemoties

De psychologie leert ons dat er 4 basisemoties bestaan: Boos, bang, bedroefd, blij. De 4 B’s. Maar daar zijn niet alle psychologen het over eens want volgens sommigen horen afschuw en verbazing er ook bij. Het gaat erover dat het emoties zijn die een universele expressie inhouden. Zo zullen ook blinde mensen over heel de wereld lachen om hun vreugde te tonen ook al hebben zij dit nooit bij iemand gezien. We kunnen dus stellen dat dit geen aangeleerd gedrag is maar iets dat wij in nature zo doen. De uiting van andere emoties kan per cultuur en opvoeding verschillen.

 

Primaire en secundaire emoties

• Primaire emoties zijn een eerste instinctieve reactie op iets in de buitenwereld. Voortvloeiend uit het limbisch systeem (zoogdierenbrein)
• Secundaire emoties zijn het gevolg van onze interpretatie van gebeurtenissen en sensaties. Er is tussenkomst van de neocortex (mensenbrein). 

 

Functie van emoties

• Ze helpen je te ontdekken waar jij waarde aan hecht, wat jij belangrijk vindt in het leven.
• Emoties zorgen ervoor dat jij je grenzen aanvoelt en kan aangeven.
• Emoties vertellen hoe het met je gaat.
• Emoties bezitten een kracht die je in beweging brengt.
• Emoties zorgen voor sociale betrokkenheid

 

Omgaan met emoties

Hechten

Van wat we leuk vinden willen we altijd meer. Dat geldt ook voor positieve gevoelens. Maar een gevoel is niet iets dat we voor altijd kunnen vasthouden. Het leven is niet altijd plezant en vrolijk. We hebben dus ook te dealen met de minder fijne gevoelens. Constant streven naar gelukkig zijn maakt ons in mijn ogen enkel ongelukkiger.

Vermijden/ wegduwen/ verdringen

Van wat we moeilijk of lastig vinden willen we altijd minder. Dat geldt ook voor lastige emoties. Dit kan door ze niet te willen zien, te negeren, afleiding te zoeken, ze te minimaliseren. Soms kan dit behulpzaam zijn maar meestal echter niet. 

Emoties zijn eigenlijk energie. Door je emoties bestaansrecht te geven, kan je energie vrij door je lichaam stromen. Wanneer je jouw emoties nooit onder ogen durft te komen en ze diep wegstopt gaat de energie blokkeren en ontstaat er spanning in je lijf. Je kan dit vergelijken met een plas stilstaand water. Doordat er geen beweging in het water is, wordt deze plas al snel een vuil, stinkend poeltje. Als het water weg kan en gaat stromen zal het helder worden.

Opgekropte gevoelens kunnen leiden tot een heleboel fysieke klachten zoals: spanningen, spierpijn, hoofdpijn, buikpijn, last krijgen van je darmen, verhoogde bloeddruk en hartslag. Denk maar aan de krop in je keel als je maar niet wil wenen (sociale druk) ondanks het verdriet dat je voelt.

Alsook geestelijke en emotionele problemen zoals: depressieve gevoelens, burn-out, niet weten wat je wil, telkens weer in dezelfde valkuilen lopen omdat je niet leert uit wat jouw gevoelens je te vertellen hebben.

En problemen in de sociale omgang. Want als je geen uiting geeft aan je emoties weet niemand wat jouw behoeften zijn en zullen anderen al snel over jouw grens gaan.

Het wegduwen van emoties is als een bal die je hard onder water probeert te houden. Maar zodra je de bal loslaat schiet hij pijlsnel weer boven water. Dit is hetzelfde met je gevoelens. Hoe harder je ze wegduwt, des te harder komen ze plots weer op. Denk maar aan mensen die plots vanuit het niets ontploffen. Als buitenstaander begrijp je niet waarom deze persoon plots zo hevig reageert. Waarschijnlijk heeft hij/zij al te lang al zijn/haar gevoelens opgekropt en was een klein voorval de spreekwoordelijke druppel.

Omarmen

De enige manier om gelukkig en emotioneel intelligent door het leven te gaan is door al onze gevoelens te omarmen hoe ze zich aandienen. We kunnen dit door:

• Het gevoel te erkennen en te accepteren. Ik hoor je, ik zie je, ik voel je
• Het gevoel te herkennen en te benoemen. Vb. Ik voel me opgejaagd, jaloers, boos, bang,…
• Het gevoel te onderzoeken. Waar in mijn lichaam kan ik de emotie voelen? Hoe hard praat het gevoel? Heeft het gevoel een kleur of vorm? Waar kan je het mee vergelijken? Wat heeft het mij te vertellen?
• Wat heeft dit gevoel nu nodig? Hoe kan ik nu het beste voor mijn gevoel zorgen? Vb.: begrip, medeleven, veiligheid, eens hard te roepen, stampen, rennen…
• Het is oké

Tip: Laat jouw kind iets tastbaars vastnemen dat zijn/haar gevoel voorstelt (bvb. een kussentje, knuffel,...). Laat het dit voorwerp op de schoot houden, wiegen, omarmen en er lief tegen zijn. Het hoort erbij en mag gezien worden.

Uiten

Het uiten van gevoelens is goed zoals we hierboven gezien hebben, maar hier is natuurlijk wel een kanttekening bij te maken. Het blindelings uiten van onze gevoelens op automatische piloot zonder er eerst zelf bewust van te zijn kan ertoe leiden dat je dingen zegt of doet waar je later spijt van krijgt. Door eerst bewust te zijn van wat er in je speelt, ontstaat er ruimte om na te denken over hoe je gepast je emotie uit. 

Tip: Probeer een keer het stoplicht als je merkt dat je te snel en impulsief reageert vanuit een emotie.

• ROOD: Stop!
• ORANJE: 10x rustig in en uitademen, gedachten en emoties onderzoeken Waar in mijn lichaam voel ik wat?
• GROEN: Bewust reageren vanuit rust.

 

Weetjes

• Emoties en gevoelens kunnen snel veranderen doorheen de dag. Vergelijk ze met wolkjes aan de hemel die komen en gaan. Je hoeft je er dus niet aan vast te klampen en ook niet weg te duwen.
• Niet iedereen heeft dezelfde gevoelens bij éénzelfde gebeurtenis.
• Gevoelens worden dikwijls vooraf gegaan door gedachten en bepalen je gedrag
• Hoe je je voelt, bepaalt jouw interpretatie van gebeurtenissen.

 

Omgaan met moeilijke emoties bij je kind

1. Soms moeten kinderen eerst even bedaren voor je met hen kan praten. Wanneer zij bvb. woedend zijn zitten ze helemaal in hun reptielenbrein en is er geen plaats meer voor logisch redeneren, probleemoplossend denken,… Op dat moment kan je zeggen wat je wil, je kind hoort je niet.
2. Je kind bevestigen in wat je ziet. Vb. “Ik zie dat je heel boos bent, klopt dat?
3. Samen rustig in- en uitademen
4. Wat maakt je zo boos?
5. Hoe ziet die boosheid eruit, kan je de boosheid tekenen, heeft het een kleur, met wat kan je het vergelijken? Waar voel je dit in je lichaam?
6. Hoe kan je nu het beste voor je boosheid zorgen?
7. Is er nog een ander gevoel? (Ook dit kan je verder onderzoeken. Dikwijls verdriet, frustratie, onmacht, jaloezie,…)

Tip

• Expeditie emoties: Kies ’s morgens samen met je kind een prettig en een moeilijk gevoel.
  -> Wanneer heb je deze emoties of gevoelens tijdens de dag bij jezelf ervaren?
  -> Wanneer heb je deze emoties of gevoelens tijdens de dag bij iemand anders ervaren?
  -> Wat heb jij met deze gevoelens gedaan?  Hoe ging de ander om met deze gevoelens?
• Beeld een emotie uit en laat je kind de emotie raden. Wissel de rollen ook om.
• Zet een muziekje op. Welke emoties/gevoelens komen er bij je op?

 

Vindt jouw kind of tiener het moeilijk om zijn emoties te reguleren en wordt hij/zij dikwijls overspoeld door heftige gevoelens? Twijfel niet om mij te contacteren. In de coaching en mindfulness trainingen gaan we samen op pad om te leren omgaan met al onze gevoelens.